درمان قوز کمر و پشت

کلمه قوز کمر که ممکن است کیفوز نیز نامیده شود، میتواند با معادل اصطلاح پزشکی این کلمه اشتباه گرفته شود زیرا کیفوز به انحنای ستون فقرات هم گفته می شود. در حقیقت حتی افرادی هم که سالم هستند دچار انحنای قوز کمر هستند ناحیه میانی مفصل کمر یعنی ستون مهره های ناحیه قفسه سینه درحالت طبیعی به سمت بیرون انحنا دارد که به این انحنا قوز پشت گفته میشود، اگر چه انحنای بیش از حد در این ناحیه غیرطبیعی است و به آن هایپر کیفوز (قوز کمر یا قوز پشت)، قوز کمرمشکل ساز، قوز های کمر غیرطبیعی گفته میشود.اگر چه در صورتیکه ستون مهره های ناحیه گردن یاناحیه تحتانی مفصل کمر دچار انحراف قوز پشت به هر میزانی شود این انحراف غیرطبیعی است. به انحنای ستون مهره های ناحیه گردن و ناحیه تحتانی مفصل کمر لوردوزیس گفته میشود. لوردوز انحنای این نواحی به داخل است. اکثر افراد فکر میکنند که قوز کمر غیرطبیعی یا انحنای ستون فقرات فقط میتواند باعث کمر درد شود اما مشکلات بیشتری هم برای فرد ایجاد میکند انحنای ستون فقرات میتواند عملکرد فرد را بامشکل مواجه کند و بسیار دردناک باشد.

انواع

انواع انحنای غیرطبیعی ستون فقرات و قوز کمر عبارتست از:

• از لحاظ ساختاری: این اختلال یک نقص واقعی درقسمتی ازستون مهره ها است مثلا بیماری قوز کمر شوئرمن یک نوع از اختلالات در ساختار است که میتواند دربزرگسالان اتفاق بیفتد  و این اختلال زمانی ایجاد میشود که بخش های جلویی ستون مهره ها به سرعت بخش های پشت رشد نمیکند و در نتیجه قوز کمر به جای حالت طبیعی خود به شکل قوز ایجاد میشود
• از لحاظ شکل ظاهری و حالت مفصل: این قوز کمر ناشی از حالت های نامطلوب قرارگیری بدن در موقعیت های مختلف ایجاد میشود قوز کردن دائمی میتواند باعث انحنای ستون فقرات میشود

علائم

در صورتیکه دچار انحنای غیرطبیعی ستون فقرات شوید یکی از ساده ترین راه های تشخیص علائم قوز کمر گرد شدن پشت است انحنای بیش از حد در ناحیه بالای ستون فقرات باعث  ایجاد قوز پشت میشود. علاوه بر این گرد شدن پشت با علائم دیگری همراه است:

1. بروز کمر دردهای خفیف و شدید
2. بروز کمر درد همراه باحرکت
3. خستگی
4. ضعف و سختی در ستون مهره ها
5. متمایل شدن سر به جلو
6. بروز درد سینه و اشکال در تنفس در موارد شدید
7. بروز تفاوت در ارتفاع شانه
8. گرفتگی همسترینگ(ماهیچه هایی که درپشت ران قراردارد)

علت

دلایل زیادی باعث بروز قوز کمرمیشود باشناسایی دلایل بروز قوز کمر میتوان نوع انحنای ستون فقرات را تشخیص داد. همانطور که قبلا گفته شد دو نوع قوز کمر وجود دارد:

1. قوز کمرناشی ساختار
2. قوز کمر ناشی از حالت قرار گیری مفصل
3. گودی کمر باعث عدم تعادل در ستون فقرات می شود، بدن این عدم تعادل را با انحنایی رو به بیرون در قسمت بالای ستون فقرات جبران می کند تا فشار کمتری به ناحیه تحتانی کمر وارد شود.

علت ناشی از حالت قرارگیری مفصل

شناسایی و فهم دلیل این عارضه بسیارساده است حالت های ناصحیح قرارگیری بدن مانند قوزکردن میتواند منجر به گردشدن ناحیه فوقانی مفصل کمرشود. در صورتیکه تلاش کنید می توانید این انحنا را اصلاح کنید فقط کافی است که مفصل کمر خود را همیشه صاف نگه دارید و حالت های مطلوب آنرا حفظ کنید.

علت ناشی ازاختلالات ساختاری

این نوع از انحنا با اصلاح حالت بدن درمان نمی شود این قوز کمر ناشی از مشکلات مختلف درساختار ستون مهره ها  است و با نوع قبلی متفاوت است. یکی از انواع آن هم انحنای غیرطبیعی ستون فقرات به صورت مادرزادی است این نوع قوز پشت از زمان تولد در کودک ایجاد می شود. افرادی که دچار این نوع قوز پشت هستند از بدو تولد یکی از قسمت های ستون فقراتشان دچار نقص است یا به صورت کامل شکل نگرفته است به قوز کمر و انحنای غیرطبیعی ستون فقرات به صورت مادرزادی قوز کمر اولیه هم گفته میشود، زیرا به اختلالات دیگری مربوط نمی شود. در صورتیکه ستون مهره های فردی دردوران رشد به صورت صحیح شکل نگیرد. به دلیل رشد ناصحیح در ساختارها دچار انحنای ستون فقرات می شود. نوع دیگر که مربوط به اختلال در رشد ساختارها است. قوز کمر شوئرمن که بیماری شوئرمن هم گفته می شود. این نوع از قوز کمر هم قوز کمر اولیه گفته میشود، زیرا به اختلالات دیگری مربوط نمی شود. امروزه جامعه پزشکی دلیل قطعی بروز بیماری شوئرمن را کشف نکرده اند، اما معتقدند منشا آن مادرزادی است اختلالی که ریشه در خانواده دارد. قوز کمر شوئرمن می تواند، زمانی ایجاد شود که بخش های داخلی ستون مهره ها به سرعت بخش های پشتی ستون مهره ها رشد نمی کند. پزشکان دریافته اند که تعدادی از کودکان بین سن 12 تا 15 مخصوصا در دوران رشد استخوان ها دچار این نوع قوز پشت می شوند. موارد دیگری که میتواند باعث بروز بیماری شوئرمن شود اختلال در رشد استخوان ها، قد و وزن است. قوز کمر ناشی از رشد ساختارها به دلیل مشکلات دیگری در ستون مهره ها ایجاد می شود، که به آن قوز پشت ثانویه گفته می شود، تعدادی از اختلالات که باعث ایجاد قوز کمر ثانویه می شود در ادامه ذکر شده است:

1-  بروز اختلال در بافت های اتصال

2-  اختلالات غدد

3-  عفونت

4-  اختلالات عضلات

5-  اختلالات نوروفیبروماتوسیس (Neurofibromatosis)

6-  بیماری پاژه

7-  بیماری فلج اطفال

8-    اسپینا بیفیدا (Spina bifida) یا بیرون زدگی نخاع

9-  تومور

دلایل دیگر بروز قوز کمر ثانویه شامل موارد زیر است:

بیماری های فرسایش مفاصل

با گذشت زمان و افزایش سن قسمت های مختلف بدن فرسوده میشود و از بین میرود زمانیکه این اتفاق رخ دهید این نواحی به درستی کارنمی کنند. فرسوده شدن مفاصل باعث ایجاد قوز کمر و انحنای ستون فقرات میشود دو بیماری فرسوده کننده رایج است که باعث بروز قوز کمر ثانویه میشود عبارتند از:

1-  بیماری آرتروز

2-  بیماری فرسوده شدن دیسک و پوکی استخوان

اختلالات دیگر شامل ضربه، شکستگی بخش های پشتی ستون مهره ها، پارگی لیگامنت های پشتی،از بین رفتن حمایت کننده ماهیچه ها و شستگی های فشرده میتواند باعث ایجاد قوز کمر شود.

تشخیص

در صورتیکه از حالت غیرطبیعی انحنای مفصل کمر فرزندتان نگران هستید به متخصص فیزیوتراپی یا متخصص ستون فقرات   مراجعه کنید. در حین معاینه پزشک ممکن است سوالاتی راجع به وضعیت کامل سلامتی بدن بپرسد و بیمار را به صورت فیزیکی معاینه کند. معاینه پزشک شامل 3 مرحله است:

1-معاینه فیزیکی: در این مرحله پزشک مفصل کمر و ستون مهره ها را به صورت فیزیکی معاینه میکند وحالت غیرطبیعی مفصل را ارزیابی میکند

2-تست خم شدن به جلو: در این تست پزشک از بیمار درخواست میکند که از ناحیه کمر به سمت جلو خم شود. با این کار انحنای ستون فقرات مشخص تراست و پزشک میتواند گرد شدن آنرا یا انحنای زاویه دار را ارزیابی کند به انحنای زاویه دار بدشکلی (gibbus) گفته میشود. هنگام خم شدن راحت تر میشود این بدشکلی را مشاهده کرد برای پزشک مشاهده قوز پشت زمانیکه به سمت جلو خم می شوید آسان تر است، قوز کمر انحنای غیرطبیعی در ناحیه قفسه سینه و ستون مهره های مفصل کمر است.

3-تست میزان حرکت مفصل: پزشک هم چنین از بیمار در خواست میکند به جلو، عقب، طرفین خم شود و بچرخد افرادی که دچاراختلال قوز کمر باشند برایشان انجام چنین حرکاتی دشوار است.

4-کنترل سیستم اعصاب بدن: در مرحله بعد پزشک سیستم اعصاب بدن را ارزیابی میکند سیستم اعصاب بدن شامل مغز، نخاع وعصب هایی که در بدن امتداد دارند است.

5-تست های عکس برداری: با انجام تست اشعه ایکس در حالت ایستاده، خوابیده پزشک میتواند ستون مهره ها را از ابعاد مختلف از قسمت پشت و کنار مشاهده کند در صورتیکه پزشک اختلال عصب را برای شما تشخیص داد تست دیگری به نام ام آرآی را به شما توصیه میکند تست ام آر ای تصاویری واضحی ازجزئیات مفصل در اختیارپزشک قرارمیدهد و پزشک میتواند همه ساختارهای ستون مهره ها را مشاهده کند و قوز کمر را تشخیص دهد.

درمان

اگر فرد مبتلا به قوز پشتی همچنان در حال رشد باشد، ممکن است پزشک معالج از بریس های خاصی (قوزبند) برای درمان قوز پشتی استفاده کند.استفاده از این بریس ها معمولا تا زمان اتمام رشد در پایان بلوغ ادامه می یابد.

اگر زاویه قوس ستون مهره بیش از 75 درجه باشد، معمولا از جراحی برای درمان قوز پشتی استفاده می شود. در ادامه روش های درمان قوز کمر آورده شده است. پزشک معالج با توجه به شرایط شما بهترین روش را برایتان تجویز خواهد کرد:

دارو

اگر بر اثر انحراف ستون مهره ها یا قوز کمر دچار درد شده اید داروهای متعددی وجود دارند که میتوانند در کاهش درد به شما کمک کنند. افراد مبتلا به هر دو نوع قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی ساختار و قوز کمر ناشی از حالت ناصحیح قرارگیری بدن میتوانند، با مصرف داروها به کاهش کمر درد خود کمک کنند. زمان بروز درد با پزشک در مورد میزان شدت درد مشورت کنید او برای درمان و کاهش درد به شما کمک خواهد کرد. زمانیکه به پزشک مراجعه میکنید. باید او را در صورت مصرف داروی گیاهی یا مکمل مطلع کنید تا باعث جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی یا واکنش غیرطبیعی داروها در بدن شود. پزشک ابتدا مصرف داروهای بدون نسخه را به بیمار توصیه میکند، این داروها ضعیف تر از داروهای تجویزی هستند. در صورتیکه این داروها باعث کاهش درد و کنترل عوارض قوز کمر شوند نیازی به مصرف داروهای قوی تر نیست، اما در صورتیکه داروهای بدون نسخه تاثیری در کاهش درد و درمان نداشته باشد. پزشک داروهای قوی تری را برای بیمار تجویز میکند پزشک مناسب ترین و موثرترین دارو را برای کاهش درد و کنترل علائم قوز کمر به بیمار توصیه میکند.

قوز بند (بریس)

قوز بند برای درمان قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی استخوان مخصوصا قوز کمر شوئرمن موثر است، قوز بند برای رفع قوز کمر ناشی از حالت ناصحیح ستون مهره ها استفاده نمیشود. اما برای درمان تعدادی از شکستگی های ستون مهره ها به کار میرود. بریس میتواند به کنترل درد کمک کند و باعث کاهش روند پیشرفت انحنای ستون مهره ها شود و یا آنرا متوقف کند. قوز بند باعث جلوگیری از انجام جراحی در آینده میشود و برای صاف نگهداشتن مفصل کمر و ستون مهره ها، حفظ شانه ها به سمت عقب وکاهش فشار روی ستون مهره ها طراحی شده است با استفاده از بریس در قوز کمر شوئرمن مهره ها بهتر میتوانند رشد کنند ناحیه جلوی مهره ها میتواند مانند قست های پشت رشد کند انواع مختلفی از قوز بند ها وجود دارد که پزشک با دقت بهترین و مناسبترین بریس را برای هر بیمار تجویز میکند، بریس ها را میتوان برای  ایجاد راحتی بیشتری به صورت سفارشی تهیه کرد. پزشک و پرستار بیمار را برای نحوه استفاده از قوز بند راهنمایی میکنند. مثلا قوز بند را تا چه مدت استفاده کنید و بیمار چند روز، چند هفته و چند ماه به این قوز بند نیاز دارد. در ابتدا بیمار باید بریس را بیشتر از20 ساعت در روز یاحتی استفاده کند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از مهمترین روش های درمانی برای درمان قوز کمراست این روش مخصوصا برای درمان قوز کمرهایی که ناشی از حالت های ناصحیح قرار گیری مفصل است، بسیار موثر است. زیرا متخصص فیزیوتراپی به شما نحوه صحیح قرارگیری بدن را درموقعیت های مختلف آموزش میدهد و با به کار گیری درمان های دستی یا منوال تراپی به اصلاح وضعیت و استقامت ماهیچه های ستون مهره ها کمک میکند. درمان های فیزیوتراپی برای درمان قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی استخوان هم که شامل بیماری شوئرمن و قوز پشت ناشی از شکستگی استخوان است، نیز توصیه میشود.

حالت اندامی نامناسب به بروز قوز کمر می‌انجامد، اما خبر خوش این است که معمولاً با اندکی تلاش از سوی بیمار قوس ستون فقرات اصلاح می‌شود و این زمانی است که فیزیوتراپی پا به میدان می‌گذارد. اکثر بیماران دچار بدشکلی قوز کمر وضعیتی زمانی که حالت اندامی نامناسب دارند احساس راحتی می‌کنند، بنابراین آنان باید روش صحیح نشستن، ایستادن و حرکت کردن را مجدداً فرابگیرند.

فیزیوتراپیست قادر است تا شیوه تصحیح آگاهانه حالت اندامی را به بیمار آموزش دهد و به وی کمک کند تا متوجه شود که قرار گرفتن در حالت اندامی صحیح با چه احساسی همراه است. این متخصص بیمار را در تقویت عضلات ستون فقرات، یا در اصطلاح پزشکی عضله‌های جانبی ستون فقرات یعنی عضله‌هایی یاری می‌کند که به ستون فقرات متصل هستند و از آن حمایت می‌کنند. این عضله‌ها غالباً در قوز کمر وضعیتی عملکرد مناسبی ندارند. متخصص فیزیوتراپی حرکت‌های اصلاحی و نرمش‌هایی را برای بهبود این عضله‌های حیاتی آموزش می‌دهد. به محض آن که این عضله‌ها بهتر از ستون فقرات حمایت کنند، احتمال داشتن حالت اندامی نامناسب کاهش می‌یابد. تقویت عضله‌های ستون فقرات کاهش درد را نیز به ارمغان می‌آورد، چون این عضله‌ها بیش از اندازه مورد استفاده قرار نخواهند گرفت.

برای رفع و اصلاح قوز کمر شوئرمن از فیزیوتراپی غالباً فیزیوتراپی همزمان با بستن بریس بهره گرفته می‌شود. از آنجایی که بریس حمایت بسیار زیادی را از ستون فقرات به عمل می‌آورد، برخی بر این باورند که بستن بریس می‌تواند عضله‌ها را ضعیف کند. برای جلوگیری از ضعیف شدن عضله‌ها انجام فیزیوتراپی توصیه می‌شود؛ در غیر این صورت عضله‌ها در زمان درآوردن بریس نمی‌توانند به خوبی ستون فقرات را نگه دارند و قوز ستون فقرات همچنان بیش از میزان طبیعی خواهد بود.

فیزیوتراپی انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی (میزان حرکت کردن مفصل‌ها) را نیز بهبود می‌بخشد. فیزیوتراپی همگام با افزایش انعطاف‌پذیری عضله‌های همسترینگ، گرفتگی و سفتی این عضله‌ها را نیز کاهش می‌دهد.

فیزیوتراپی قوز کمر ناشی از شکستگی‌های ستون فقرات از شکستگی‌های بیشتر جلوگیری می‌کند و به فراگیری حالت اندامی مناسب (بهتر) کمک می‌کند. متخصص فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تا عضله‌های ستون فقرات را تقویت کند تا آن‌ها بهتر بتوانند ستون فقرات را حمایت کنند و بخشی از فشار روی مهره‌ها را به خود جذب کنند.

متخصص فیزیوتراپی نرمش‌ها و حرکت‌های اصلاحی ایمنی را نیز به بیمار آموزش می‌دهد که برای سلامت استخوان بسیار مهم هستند. برنامه تمرینی تهیه شده متناسب با شرایط بیمار معمولاً نرمش‌های تحمل وزن (مانند پیاده‌روی یا تنیس) و حرکت‌های تقویتی (مانند وزنه‌برداری یا بلند کردن وزنه) را شامل می‌شود. سلامت استخوان، سابقه پزشکی و توانایی‌های جسمی بیمار در این برنامه تمرینی منحصر به فرد در نظر گرفته می‌شود.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) برای درمان بسیاری از بیماری های دردناک به کار برده می‌شود. میزان موفقیت این روش به عامل‌های گوناگونی از جمله محل قرارگیری الکترود، مزمن بودن مشکل و درمان‌های پیشین بستگی دارد.

اولتراسوند

اولتراسوند راهکار غیرتهاجمی رایجی برای درمان قوز کمر محسوب می‌شود. متخصص فیزیوتراپی ژل را روی سطح پوست بیمار پخش می کند و سپس دستگاه را به آرامی روی ناحیه مورد نظر می‌چرخاند. اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای رساندن گرما به بافت‌های عمیق (مانند عضله ها) بهره می‌گیرد. این روش درمانی جریان خون و التیام‌بخشی بدن را بهبود می‌دهد، گرفتگی عضلانی را برطرف می‌کند، التهاب را کاهش و درد را تسکین می‌دهد.

حرکات اصلاحی

• کشش 90 درجه پشت:

کشش 90 درجه پشت، عضله‌های لاتیسیموس (زیر بغل) بالاتنه را با شل کردن آنها به کار می‌گیرد و فرد را قوی‌تر می‌سازد و کمک می‌کند تا وی بتواند راحت‌تر با حالت اندامی صحیح صاف بایستد. تنها وسیله مورد نیاز انجام این حرکت یک صندلی است. پاها را به عرض شانه باز کنید، عضله‌های شکم را سفت کنید و شانه‌ها را صاف کنید و به سمت عقب فشار دهید. زانوها را اندکی خم کنید و در این بین با صاف کردن و دراز کردن بازوها به روبرو از مفصل ران خم شوید. کف دو دست و ساعدها را روی پشتی صندلی قرار دهید تا هنگام تلاش برای قرار دادن بدن در زاویه 90 درجه تکیه‌گاه بدن باشند. بازوها باید صاف، صورت گرفته بین دو بازو  و سمت پایین باشد. پشت بدن را تا جایی که می‌توانید در حالتی افقی صاف نگه دارید. این حالت را تا زمانی که می‌توانید، در صورت امکان 15 تا 30 ثانیه، حفظ کنید.

• کشش ابرقهرمان در حال پرواز:

کشش ابرقهرمان عضله‌های پشت، مفصل ران و شانه را به کار می‌گیرد و در شل کردن عضله‌های سفتی مؤثر است که در قوز کمر وضعیتی نقش دارند. این حرکت با توجه به حالت قرارگیری بدن نامگذاری شده است؛ چون فرد در حین انجام آن به ابرقهرمانی در حال پرواز شباهت دارد، اگرچه این کشش روی کف زمین انجام می‌شود. تشک یا پتویی را پهن کنید و به شکم روی آن دراز بکشید. پاها را رو به بیرون بکشید و کاملاً دراز کنید به گونه‌ای که روی پا زمین را لمس کند و کف پاها رو به بالا باشد. بازوها را در مقابل بدن دراز کنید، و کف دو دست را مانند زمان دست زدن به یکدیگر بچسبانید. عضله‌های شکم را منقبض کنید و قسمت پایین پا را اندکی با فشار دادن مفصل‌های ران به کف زمین بلند کنید. در این بین بازوها را نیز در حالی بلند کنید که سرتان رو به پایین باشد و بین بازوها احساس فشار ملایمی داشته باشید. سعی کنید بدون حرکت دادن سر یا تکان خوردن بازو و پا چند ثانیه در این حالت بمانید.

• حرکت کششی مار کبری:

حرکت کششی مار کبری عضلات پشت و شکم را به منظور حمایت از ستون فقرات تقویت می‌کند و به این ترتیب قوز کمر وضعیتی بهبود می‌یابد. روی شکم با پاهای صاف، مانند کشش ابرقهرمان، دراز بکشید. ساعدها را خم کنید و کف دو دست را روی کف زمین دقیقاً زیر شانه قرار دهید. در این حالت شبیه به وضعیت شنا قرار می‌گیرید، جز آن که پاها صاف روی زمین قرار می‌گیرد. دو دست و مفصل‌های ران را به زمین فشار دهید و بالاتنه را به کمک این فشار تا جایی بلند کنید که پاها از روی زمین بلند نشوند. حداقل 15 ثانیه در این حالت بمانید. هنگام انجام این حرکت در قفسه سینه، شکم و پشت احساس کشش خواهید کرد.

• کشش قفسه سینه:

یکی دیگر از حرکت‌های کشش قفسه سینه که عضله‌های منقبض را شل می‌کند و به حفظ حالت اندامی صحیح پشت بدن کمک می‌کند کشش قفسه سینه است. به پشت با زانوهای خمیده روی کف زمین دراز بکشید و دو دست را پشت سر به هم بچسبانید. ساعدهای خمیده را بیشتر به زمین بچسبانید و در این بین شانه‌ها، باسن و کف پا را از روی زمین بلند نکنید تا در قفسه سینه و زیر بازوها احساس کشش کنید.

• تقویت عضلات شکم:

روی توپ سوئیسی (تناسب اندام) به گونه‌ای دراز بکشید که نافتان روی مرکز توپ قرار بگیرد. عضله‌های شکم را سفت کنید و بازوی راست و پای چپ را تا جایی بلند کنید که با بدن موازی شوند. چند ثانیه در این حالت بمانید سپس به حالت اولیه برگردید. این حرکت را با بازوی چپ و پای راست نیز تکرار کنید. این حرکت را 6 تا 8 بار انجام دهید.

• کشش در حالت دمر:

در این حرکت که در حالت خوابیده انجام می‌شود بر تقویت عضله‌های قسمت بالای پشت تمرکز می‌شود و در نتیجه برجستگی بیش از اندازه مهره‌های سینه‌ای به مرور زمان کاهش می‌یابد.

• بالا بردن جانبی:

این حرکت از آن رو تمرینی دشوار است که حین صاف نگه داشتن بازوها انجام می‌شود. برای انجام این حرکت با هر دست یک دمبل را بالا کنید و بازوها را به گونه‌ای بچرخانید که ساعدها نه به سمت بیرون بلکه به سمت پایین باشند. بازوها را رو به بیرون و صاف نگه دارید و آن‌ها را تا زیر شانه بلند کنید. هنگام بلند کردن بازوها تصور کنید که سیم بسیار کوچکی به ساعد و نه مچ دستان، وصل است و همین سیم است که بازو را بالا می‌برد. پس از بلند کردن بازوها تا بلندای شانه، آن‌ها را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید.

• بالا بردن به صورت عمودی:

این حرکت قسمت بالایی پشت، شانه‌ها و عضله‌های دو سر را به یکباره هدف قرار می‌دهد. دست‌ها را نزدیک یکدیگر نگه دارید (مطابق تصویر بالا). پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و وزنه‌ها را به طوری نگه دارید که کف دست به سمت بدنتان باشد، سپس وزنه ها را تا کمر بالا بیاورید، ساعدها را خم کنید و وزنه‌ها را تا سطح قفسه سینه بالا بکشید. در این حالت ساعدها باید اندکی بالاتر از شانه‌ها قرار بگیرند و مچ‌ها صاف باشند. وزنه‌ها را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید.

بریس

بستن بریس درمان استاندارد کنترل کردن افزایش انحناء در نوجوانانی به شمار می‌رود که هنوز در حال رشداند و امکان بیشتر شدن قوز آنها وجود دارد. نکته مهم این است که بیمار باید هر روز چند ساعت طبق تجویز پزشک از بریس استفاده کند. توجه داشته باشید پس از باز کردن بریس عضلات ضعیف می باشند، بنابراین باید از درمان های فیزیوتراپی به منظور تقویت آنها استفاده کرد.

آموزش حالت اندامی مناسب و حرکت‌های صحیح بدن برای از بین بردن اثرقوز پشت، حفظ فعالیت بیمار در سطحی ایمن، به حداکثر رساندن دامنه حرکتی و همچنین آموزش روش‌های مدیریت بیماری از اهداف روش های درمان فیزیوتراپی محسوب می‌شود.

اگر فرد مبتلا بهقوز پشتی همچنان در حال رشد باشد، ممکن است پزشک معالج از بریس های خاصی (قوزبند) برای درمان قوز پشتی استفاده کند.استفاده از این بریس ها معمولا تا زمان اتمام رشد در پایان بلوغ ادامه می یابد.

اگر زاویه قوس ستون مهره بیش از 75 درجه باشد، معمولا از جراحی برای درمان قوز پشتی استفاده می شود.

فیزیوتراپی

حالت اندامی نامناسب به بروز قوز کمر می‌انجامد، اما خبر خوش این است که معمولاً با اندکی تلاش از سوی بیمار قوس ستون فقرات اصلاح می‌شود و این زمانی است که فیزیوتراپی پا به میدان می‌گذارد. اکثر بیماران دچار بدشکلی قوز کمر وضعیتی زمانی که حالت اندامی نامناسب دارند احساس راحتی می‌کنند، بنابراین آنان باید روش صحیح نشستن، ایستادن و حرکت کردن را مجدداً فرابگیرند.

فیزیوتراپ قادر است تا شیوه تصحیح آگاهانه حالت اندامی را به بیمار آموزش دهد و به وی کمک کند تا متوجه شود که قرار گرفتن در حالت اندامی صحیح با چه احساسی همراه است. این متخصص بیمار را در تقویت عضلات ستون فقرات، یا در اصطلاح پزشکی عضله‌های جانبی ستون فقرات یعنی عضله‌هایی یاری می‌کند که به ستون فقرات متصل هستند و از آن حمایت می‌کنند. این عضله‌ها غالباً در قوز کمر وضعیتی عملکرد مناسبی ندارند. متخصص فیزیوتراپی حرکت‌های اصلاحی و نرمش‌هایی را برای بهبود این عضله‌های حیاتی آموزش می‌دهد. به محض آن که این عضله‌ها بهتر از ستون فقرات حمایت کنند، احتمال داشتن حالت اندامی نامناسب کاهش می‌یابد. تقویت عضله‌های ستون فقرات کاهش درد را نیز به ارمغان می‌آورد، چون این عضله‌ها بیش از اندازه مورد استفاده قرار نخواهند گرفت.

برای رفع و اصلاح قوز کمر شوئرمن از فیزیوتراپی غالباً فیزیوتراپی همزمان با بستن بریس بهره گرفته می‌شود. از آنجایی که بریس حمایت بسیار زیادی را از ستون فقرات به عمل می‌آورد، برخی بر این باورند که بستن بریس می‌تواند عضله‌ها را ضعیف کند. برای جلوگیری از ضعیف شدن عضله‌ها انجام فیزیوتراپی توصیه می‌شود؛ در غیر این صورت عضله‌ها در زمان درآوردن بریس نمی‌توانند به خوبی ستون فقرات را نگه دارند و قوز ستون فقرات همچنان بیش از میزان طبیعی خواهد بود.

فیزیوتراپی انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی (میزان حرکت کردن مفصل‌ها) را نیز بهبود می‌بخشد. فیزیوتراپی همگام با افزایش انعطاف‌پذیری عضله‌های همسترینگ، گرفتگی و سفتی این عضله‌ها را نیز کاهش می‌دهد.

فیزیوتراپی قوز کمر ناشی از شکستگی‌های ستون فقرات از شکستگی‌های بیشتر جلوگیری می‌کند و به فراگیری حالت اندامی مناسب (بهتر) کمک می‌کند. متخصص فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تا عضله‌های ستون فقرات را تقویت کند تا آن‌ها بهتر بتوانند ستون فقرات را حمایت کنند و بخشی از فشار روی مهره‌ها را به خود جذب کنند.

متخصص فیزیوتراپی نرمش‌ها و حرکت‌های اصلاحی ایمنی را نیز به بیمار آموزش می‌دهد که برای سلامت استخوان بسیار مهم هستند. برنامه تمرینی تهیه شده متناسب با شرایط بیمار معمولاً نرمش‌های تحمل وزن (مانند پیاده‌روی یا تنیس) و حرکت‌های تقویتی (مانند وزنه‌برداری یا بلند کردن وزنه) را شامل می‌شود. سلامت استخوان، سابقه پزشکی و توانایی‌های جسمی بیمار در این برنامه تمرینی منحصر به فرد در نظر گرفته می‌شود.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) برای درمان بسیاری از بیماری های دردناک به کار برده می‌شود. میزان موفقیت این روش به عامل‌های گوناگونی از جمله محل قرارگیری الکترود، مزمن بودن مشکل و درمان‌های پیشین بستگی دارد.

اولتراسوند

اولتراسوند راهکار غیرتهاجمی رایجی برای درمان قوز کمر محسوب می‌شود. متخصص فیزیوتراپی ژل را روی سطح پوست بیمار پخش می کند و سپس دستگاه را به آرامی روی ناحیه مورد نظر می‌چرخاند. اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای رساندن گرما به بافت‌های عمیق (مانند عضله ها) بهره می‌گیرد. این روش درمانی جریان خون و التیام‌بخشی بدن را بهبود می‌دهد، گرفتگی عضلانی را برطرف می‌کند، التهاب را کاهش و درد را تسکین می‌دهد.

حرکات اصلاحی

• کشش 90 درجه پشت:

کشش 90 درجه پشت، عضله‌های لاتیسیموس (زیر بغل) بالاتنه را با شل کردن آنها به کار می‌گیرد و فرد را قوی‌تر می‌سازد و کمک می‌کند تا وی بتواند راحت‌تر با حالت اندامی صحیح صاف بایستد. تنها وسیله مورد نیاز انجام این حرکت یک صندلی است. پاها را به عرض شانه باز کنید، عضله‌های شکم را سفت کنید و شانه‌ها را صاف کنید و به سمت عقب فشار دهید. زانوها را اندکی خم کنید و در این بین با صاف کردن و دراز کردن بازوها به روبرو از مفصل ران خم شوید. کف دو دست و ساعدها را روی پشتی صندلی قرار دهید تا هنگام تلاش برای قرار دادن بدن در زاویه 90 درجه تکیه‌گاه بدن باشند. بازوها باید صاف، صورت گرفته بین دو بازو  و سمت پایین باشد. پشت بدن را تا جایی که می‌توانید در حالتی افقی صاف نگه دارید. این حالت را تا زمانی که می‌توانید، در صورت امکان 15 تا 30 ثانیه، حفظ کنید.

• کشش ابرقهرمان در حال پرواز:

کشش ابرقهرمان عضله‌های پشت، مفصل ران و شانه را به کار می‌گیرد و در شل کردن عضله‌های سفتی مؤثر است که در قوز کمر وضعیتی نقش دارند. این حرکت با توجه به حالت قرارگیری بدن نامگذاری شده است؛ چون فرد در حین انجام آن به ابرقهرمانی در حال پرواز شباهت دارد، اگرچه این کشش روی کف زمین انجام می‌شود. تشک یا پتویی را پهن کنید و به شکم روی آن دراز بکشید. پاها را رو به بیرون بکشید و کاملاً دراز کنید به گونه‌ای که روی پا زمین را لمس کند و کف پاها رو به بالا باشد. بازوها را در مقابل بدن دراز کنید، و کف دو دست را مانند زمان دست زدن به یکدیگر بچسبانید. عضله‌های شکم را منقبض کنید و قسمت پایین پا را اندکی با فشار دادن مفصل‌های ران به کف زمین بلند کنید. در این بین بازوها را نیز در حالی بلند کنید که سرتان رو به پایین باشد و بین بازوها احساس فشار ملایمی داشته باشید. سعی کنید بدون حرکت دادن سر یا تکان خوردن بازو و پا چند ثانیه در این حالت بمانید.

• حرکت کششی مار کبری:

حرکت کششی مار کبری عضلات پشت و شکم را به منظور حمایت از ستون فقرات تقویت می‌کند و به این ترتیب قوز کمر وضعیتی بهبود می‌یابد. روی شکم با پاهای صاف، مانند کشش ابرقهرمان، دراز بکشید. ساعدها را خم کنید و کف دو دست را روی کف زمین دقیقاً زیر شانه قرار دهید. در این حالت شبیه به وضعیت شنا قرار می‌گیرید، جز آن که پاها صاف روی زمین قرار می‌گیرد. دو دست و مفصل‌های ران را به زمین فشار دهید و بالاتنه را به کمک این فشار تا جایی بلند کنید که پاها از روی زمین بلند نشوند. حداقل 15 ثانیه در این حالت بمانید. هنگام انجام این حرکت در قفسه سینه، شکم و پشت احساس کشش خواهید کرد.

• کشش قفسه سینه:

یکی دیگر از حرکت‌های کشش قفسه سینه که عضله‌های منقبض را شل می‌کند و به حفظ حالت اندامی صحیح پشت بدن کمک می‌کند کشش قفسه سینه است. به پشت با زانوهای خمیده روی کف زمین دراز بکشید و دو دست را پشت سر به هم بچسبانید. ساعدهای خمیده را بیشتر به زمین بچسبانید و در این بین شانه‌ها، باسن و کف پا را از روی زمین بلند نکنید تا در قفسه سینه و زیر بازوها احساس کشش کنید.

• تقویت عضلات شکم:

روی توپ سوئیسی (تناسب اندام) به گونه‌ای دراز بکشید که نافتان روی مرکز توپ قرار بگیرد. عضله‌های شکم را سفت کنید و بازوی راست و پای چپ را تا جایی بلند کنید که با بدن موازی شوند. چند ثانیه در این حالت بمانید سپس به حالت اولیه برگردید. این حرکت را با بازوی چپ و پای راست نیز تکرار کنید. این حرکت را 6 تا 8 بار انجام دهید.

• کشش در حالت دمر:

در این حرکت که در حالت خوابیده انجام می‌شود بر تقویت عضله‌های قسمت بالای پشت تمرکز می‌شود و در نتیجه برجستگی بیش از اندازه مهره‌های سینه‌ای به مرور زمان کاهش می‌یابد.

• بالا بردن جانبی:

این حرکت از آن رو تمرینی دشوار است که حین صاف نگه داشتن بازوها انجام می‌شود. برای انجام این حرکت با هر دست یک دمبل را بالا کنید و بازوها را به گونه‌ای بچرخانید که ساعدها نه به سمت بیرون بلکه به سمت پایین باشند. بازوها را رو به بیرون و صاف نگه دارید و آن‌ها را تا زیر شانه بلند کنید. هنگام بلند کردن بازوها تصور کنید که سیم بسیار کوچکی به ساعد و نه مچ دستان، وصل است و همین سیم است که بازو را بالا می‌برد. پس از بلند کردن بازوها تا بلندای شانه، آن‌ها را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید.

• بالا بردن به صورت عمودی:

این حرکت قسمت بالایی پشت، شانه‌ها و عضله‌های دو سر را به یکباره هدف قرار می‌دهد. دست‌ها را نزدیک یکدیگر نگه دارید (مطابق تصویر بالا). پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و وزنه‌ها را به طوری نگه دارید که کف دست به سمت بدنتان باشد، سپس وزنه ها را تا کمر بالا بیاورید، ساعدها را خم کنید و وزنه‌ها را تا سطح قفسه سینه بالا بکشید. در این حالت ساعدها باید اندکی بالاتر از شانه‌ها قرار بگیرند و مچ‌ها صاف باشند. وزنه‌ها را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید.

بریس

بستن بریس درمان استاندارد کنترل کردن افزایش انحناء در نوجوانانی به شمار می‌رود که هنوز در حال رشداند و امکان بیشتر شدن قوز آنها وجود دارد. نکته مهم این است که بیمار باید هر روز چند ساعت طبق تجویز پزشک از بریس استفاده کند. توجه داشته باشید پس از باز کردن بریس عضلات ضعیف می باشند، بنابراین باید از درمان های فیزیوتراپی به منظور تقویت آنها استفاده کرد.

درمان دستی

درمان دستی یا منوال تراپی  یک درمان بدون جراحی برای رفع قوز کمر است. این روش باعث کاهش درد، سختی و مشکلات دیگر قوز کمر می شود. در صورتیکه قوز پشت و انحنای غیر طبیعی ستون فقرات به دلیل حالت های ناصحیح قرارگیری ستون مهره ها ایجاد شده باشد. متخصص فیزیوتراپی با آموزش های لازم برای اصلاح حالت های قرار گیری بدن باعث کاهش و اصلاح قوز و گردی ستون مهره ها میشود. در صورتیکه قوز کمر ناشی از قرارگیری ناصحیح مفصل نباشد منوال تراپی شامل موارد زیراست:

1-  کاهش التهابات

2-  کاهش گرفتگی ماهیچه ها

3-  کمک به حفظ سلامتی ستون مهره ها

4-  حفظ تحرک ستون مهره ها با بهبود استقامت ستون مهره ها

5-  کاهش دردهای مزمن

6-  کاهش روند فرسوده شدن ناحیه میانی مفصل کمر

7-  درمان اختلالات دیسک های ستون مهره ها

• حفظ ستون مهره ها: متخصص فیزیوتراپی با استفاده از روش حفظ ستون مهره ها که به آن تنظیم ستون مهره ها گفته میشود باعث بهبود تحرک مفصل میشود روش حفظ ستون مهره ها یک درمان دستی است که از انواع مختلفی از روش ها برای حفظ تحرک مفصل استفاده میکند. حفظ ستون مهره ها به فیزیوتراپیست  کمک میکند نواحی از مفصل که نشان دهنده حرکات غیرطبیعی است را ارزیابی کند. در این روش متخصص با ضربه های آرام به سرعت بافت های نرم را میکشد و سیستم اعصاب بدن را تحریک میکند تا به وضعیت طبیعی بازگردد و حرکت کند.
• حفظ ستون مهره ها با کمک تجهیزات کمکی: یکی دیگر از روش های حفظ ستون مهره ها ایجاد ضربه و کشش به این روش است. که با استفاده از یک ابزار پزشکی دستی فشارهایی را روی ستون مهره ها ایجاد میکند. درمان های دستی در بعضی از مواقع علاوه بر رفع قوز کمر برای درمان آسیب دیدگی های لیگامنت ها و ماهیچه ها هم استفاده میشود.
• درمان نقاط ماشه ای (تریگر پوینت): این روش به متخصص فیزیوتراپی کمک میکند تا بتواند نقاط دردناک و گرفته شده در ماهیچه ها را شناسایی کند پزشک با ایجاد فشارهای مستقیم بر روی این نواحی باعث کاهش فشار ایجاد شده در مفصل به دلیل قوز کمر میشود.
• کشش مفصل با دست و مقاوم کردن مفصل: این روش باعث کاهش علائم قوز کمر میشود انرژی درمانی ماهیچه ها و روش های آسیب شناسی استخوان نمونه هایی از درمان ها ایجاد مقاومت با دست در مفصل است.
• استفاده از تجهیزات کمکی برای درمان بافت های نرم: این روش باعث درمان هرگونه آسیب دیدگی دربافت های نرم مفصل میشود فیزیوتراپیست با استفاده از روش گرسون (Graston) که از تجهیزات کمکی استفاده میشود و ضربه های آرامی روی ماهیچه آسیب دیده ایجاد میشود باعث درمان قوز کمر میشود. متخصص کایروپراکتیک ممکن است از درمان های دیگر برای کاهش التهابات ناشی از قوز کمر استفاده کند.
• تحریک الکتریکی ماهیچه ها: از طریق این روش امواج الکتریکی ضعیفی برای تحریک ماهیچه ها به بدن فرستاده میشود و باعث کاهش التهابات ناشی از قوز کمر میشود.
• اولتراسوند یا فرا درمانی: این روش به کاهش گرفتگی، سختی و درد ماهیچه ها کمک میکند. این روش با فرستادن امواج صوتی به ماهیچه ها باعث ایجاد گرما در این بافت ها میشود و جریان خون را افزایش و باعث کاهش کمر درد ناشی از قوز پشت می شود.علاوه بر موارد فوق فیزیوتراپیست ممکن است تمرینات ورزشی و حرکات اصلاحی را برای بازگشت حرکات طبیعی به مفصل به بیمار توصیه کند. او تمریناتی را به بیمار برای کنترل علائم ناشی از اختلال قوز کمر آموزش میدهد.

پیشگیری

 قوز کمر مادرزادی و شوئرمن، هر دو، پی‌آمد وجود مشکلی ساختاری در مهره‌ها هستند؛ در نتیجه به هیچ طریقی نمی‌توان از این نوع کیفوزها جلوگیری کرد. بستن بریس و انجام حرکت‌های اصلاحی پیشرفت قوز پشت شوئرمن را آهسته می‌سازد. اما می‌توان با فیزیوتراپی و انجام حرکت‌های اصلاحی تقویت کننده عضله‌های کمر و پشت، از قوز کمر وضعیتی پیشگیری نمود یا شدت آن را کاهش داد.

اکثر بیماران مبتلا به قوز پشت بدون جراحی و با ترکیب روش های فیزیوتراپی، نرمش و دارو نتایج خوبی را در درمان قوز کمر به دست می آورند. حتی در موارد شدیدتری که در نهایت انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد، تقریباً تمام بیماران می‌توانند فعالیت‌های معمول خود را بدون هیچ محدودیتی پس از سپری شدن دوره بهبود از سر بگیرند. چگونگی درمان قوز کمر در کودکان نیز بستگی به شدت و نوع قوز پشت دارد، اما در اکثر موارد بدون نیاز به جراحی این مشکل برطرف می شود.